نکات تشخیص عسل اصل از تقلبی | راهنمای خریدار

نکات تشخیص عسل اصل از تقلبی | راهنمای خریدار

خرید عسل همیشه یکی از چالش‌برانگیزترین کارها در بازار مواد غذایی بوده است. تصور کنید جلوی قفسه فروشگاه ایستاده‌اید یا در یک سفر جاده‌ای با فروشنده‌ای روبرو می‌شوید که شیشه‌های طلایی‌رنگ عسل را در آفتاب چیده است. همه فروشنده‌ها قسم می‌خورند که محصولشان طبیعی‌ترین عسل دنیاست؛ اما چگونه می‌توان حقیقت را فهمید؟

عسل فقط یک شیرین‌کننده نیست؛ بلکه دارویی است که طبیعت به ما هدیه داده. اما اگر به جای این اکسیر، شربت غلیظ شده شکر یا گلوکز صنعتی مصرف کنیم، نه تنها سودی نبرده‌ایم، بلکه سلامت خود را نیز به خطر انداخته‌ایم. در این راهنمای کامل، می‌خواهیم از افسانه‌ها عبور کنیم و به روش‌های واقعی و کاربردی برای تشخیص عسل اصل بپردازیم.

چرا بازار عسل پر از جنس تقلبی است؟

پیش از آنکه سراغ روش‌های تست برویم، باید بدانیم با چه چیزی طرف هستیم. تولید عسل طبیعی فرآیندی زمان‌بر و دشوار برای زنبور و زنبوردار است. یک زنبور باید روی هزاران گل بنشیند تا قطره‌ای شهد جمع کند. به همین دلیل قیمت عسل طبیعی نمی‌تواند خیلی ارزان باشد.

در بازار معمولاً با سه دسته عسل روبرو هستیم:
1.  عسل صد در صد طبیعی: زنبور فقط از شهد گل تغذیه کرده است.
2.  عسل تغذیه‌ای (شکری): زنبوردار برای تولید بیشتر، جلوی کندو شربت آب و شکر می‌گذارد. این عسل توسط زنبور تولید شده اما کیفیت شهد گل را ندارد.
3.  عسل تقلبی (صنعتی): این محصول اصلاً رنگ کندو را ندیده است! ترکیبی از گلوکز تجاری، رنگ، اسانس و مواد قوام‌دهنده است که شباهت ظاهری زیادی به عسل دارد.

هدف ما در این مقاله، جدا کردن دسته اول از دو دسته دیگر است.

•    بیشتر بدانید : انواع عسل طبیعی | خواص و ترکیبات آن را بشناسید

ویژگی‌های حسی: اولین قدم در تشخیص عسل اصل

بسیاری از افراد به دنبال محلول‌های شیمیایی یا آزمایش‌های پیچیده هستند، اما زنبورداران حرفه‌ای معمولاً با تکیه بر حواس پنج‌گانه خود، کیفیت عسل را می‌سنجند.

۱. عطر و بوی طبیعت
یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای تست عسل، بوی آن است. وقتی درپوش شیشه عسل طبیعی را باز می‌کنید، باید رایحه‌ای از گل‌ها، گیاهان و طبیعت به مشام برسد. بوی عسل طبیعی ملایم و دلپذیر است.
 نکته: عسل‌های تقلبی یا بوی ترشیدگی می‌دهند یا هیچ بویی ندارند. اگر بوی شیرینی مطلق (شبیه آب‌نبات) یا اسانس‌های مصنوعی احساس کردید، به اصالت آن شک کنید.

۲. طعم و مزه خاص
عسل طبیعی شیرین است، اما شیرینی آن با شکر فرق دارد. شیرینی عسل طبیعی "زننده" نیست و خیلی سریع در دهان محو می‌شود. اما نکته کلیدی اینجاست: عسل طبیعی پس از خوردن، یک سوزش بسیار ملایم و خوشایند در انتهای گلو ایجاد می‌کند. این ویژگی به دلیل وجود آنزیم‌ها و مواد معدنی است.
عسل تقلبی صرفاً طعم شیرین شکر می‌دهد و این شیرینی مدت زیادی در دهان باقی می‌ماند، بدون اینکه هیچ حسی در گلو ایجاد کند.

۳. غلظت و چسبندگی
یک تست ساده وجود دارد: یک قطره عسل را بین انگشت اشاره و شست خود قرار دهید.
 عسل طبیعی: اگر انگشتان خود را بهم بمالید، احساس می‌کنید عسل جذب پوست می‌شود و چسبندگی آزاردهنده‌ای ندارد.
 عسل تقلبی: به دلیل وجود شیرین‌کننده‌های صنعتی، حالتی بسیار چسبناک و نوچ دارد و انگشتان کاملاً به هم می‌چسبند.

شکرک زدن: دوست یا دشمن؟

این بزرگترین سوءتفاهم در دنیای عسل است. اکثر مردم فکر می‌کنند اگر عسل سفت شود و اصطلاحاً "شکرک" بزند، یعنی تقلبی است و زنبور شکر خورده است.
حقیقت کاملاً برعکس است.
عسل طبیعی یک محلول فراسیرشده از قندهای طبیعی است و تمایل دارد به حالت جامد برگردد. این فرآیند که زنبورداران به آن "رس بستن" می‌گویند، نشانه‌ی زنده بودن عسل و فعالیت آنزیم دیاستاز است.
 عسلی که شکرک می‌زند به احتمال بسیار زیاد طبیعی است.
 عسل‌های تقلبی یا حرارت‌دیده (پاستوریزه شده) معمولاً همیشه روان و شفاف باقی می‌مانند و شکرک نمی‌زنند، چون آنزیم‌های آن‌ها در اثر حرارت از بین رفته است.
بنابراین اگر دیدید عسل شما در سرما شبیه کره یا روغن جامد شد، نگران نباشید؛ شما یک عسل باکیفیت دارید.

•   عسل اصل و طبیعی می‌خواهید؟ هن لایف مرجع انواع عسل‌ های آویشن، کنار و گون با ضمانت . برای خرید با اطمینان، همین حالا کلیک کنید!

روش‌های خانگی برای تست اصالت عسل

اگرچه هیچ تستی جایگزین آزمایشگاه نمی‌شود، اما چند روش سنتی وجود دارد که می‌تواند تا حدی به شما در شناسایی عسل تقلبی کمک کند.

۱. تست حلالیت در آب
این یکی از معروف‌ترین و شاید معتبرترین تست‌های خانگی است.
 یک لیوان آب سرد بردارید.
 یک قاشق عسل را به آرامی درون آن بریزید.
 نتیجه: عسل طبیعی انسجام خود را حفظ می‌کند و به صورت رشته‌ای مستقیم به ته لیوان می‌رود و آنجا ته‌نشین می‌شود. برای حل شدن نیاز به هم زدن دارد.
 عسل تقلبی به محض تماس با آب، شروع به حل شدن می‌کند و رنگ آب را تغییر می‌دهد و پخش می‌شود.

۲. تست نان تست
شاید عجیب به نظر برسد، اما نان تست می‌تواند کمک‌کننده باشد. مقداری عسل را روی یک تکه نان تست بمالید و چند دقیقه صبر کنید.
 عسل طبیعی: نان را سفت می‌کند.
 عسل تقلبی: به دلیل رطوبت و آب زیاد، نان را خیس و نرم می‌کند.

۳. تست حرارت
مقداری عسل را در قاشق بریزید و روی شعله ملایم بگیرید.
 عسل طبیعی: به سرعت کاراملی می‌شود و بوی خوبی ساطع می‌کند، اما کف نمی‌کند.
 عسل تقلبی: شروع به قل‌قل کردن و ایجاد حباب می‌کند (به دلیل وجود آب اضافی) و بوی شکر سوخته می‌دهد.

۴. تست جذب روی دستمال کاغذی
یک قطره عسل را روی دستمال کاغذی بریزید.
 عسل طبیعی: روی سطح دستمال باقی می‌ماند و پخش نمی‌شود (به دلیل رطوبت کم).
 عسل تقلبی: به سرعت جذب دستمال شده و رد خیسی از خود به جا می‌گذارد یا حتی دستمال را پاره می‌کند.

جدول مقایسه سریع: عسل اصل در برابر تقلبی

برای اینکه بتوانید در یک نگاه تفاوت‌ها را مرور کنید، به جدول زیر دقت کنید:

آزمایشگاه: تنها راه تشخیص قطعی

با وجود تمام نکاتی که گفته شد، باید صادق باشیم: متقلبان امروزه بسیار حرفه‌ای شده‌اند. آن‌ها گاهی چنان با دقت عسل صنعتی را فرموله می‌کنند که حتی زنبورداران باسابقه هم در تشخیص ظاهری اشتباه می‌کنند.
تنها راهی که می‌توان با اطمینان ۱۰۰ درصد گفت یک عسل طبیعی است، آنالیز آزمایشگاهی است. اگر قصد خرید عمده دارید یا مصرف درمانی برایتان حیاتی است، درخواست برگه آزمایش کنید.

در برگه آزمایش عسل به این فاکتورها دقت کنید:
1.  ساکارز :میزان قند شکر. برای عسل‌های طبیعی معمولاً باید زیر ۵ درصد باشد (البته بسته به نوع گیاه مثل کُنار متفاوت است).
2.  پرولین : نشان‌دهنده منشاء گیاهی عسل. این عدد باید حداقل ۱۸۰ باشد. این فاکتور قابل جعل نیست و نشان می‌دهد زنبور روی گل نشسته است.
3.  دیاستاز :نشان‌دهنده زنده بودن آنزیم‌ها.
4.  نسبت فروکتوز به گلوکز: تعیین‌کننده کیفیت قندها.

اشتباهات رایج در تشخیص عسل

برخی روش‌ها در بین مردم شایع شده‌اند که مبنای علمی ندارند. لطفاً به این روش‌ها اعتماد نکنید:
 تست کبریت: می‌گویند اگر کبریت آغشته به عسل روشن شود، عسل اصل است. این تست فقط نشان می‌دهد رطوبت عسل کم است، اما ثابت نمی‌کند عسل طبیعی است (شربت غلیظ شکر هم همین واکنش را دارد).
 رنگ عسل: رنگ عسل بستگی به گلی دارد که زنبور از آن تغذیه کرده است. عسل اقاقیا کاملاً روشن و عسل آویشن یا کُنار تیره است. تیرگی یا روشنی دلیل بر کیفیت یا تقلبی بودن نیست.
 روان بودن: عسل بهاره معمولاً روان‌تر از عسل پاییزه است. غلظت زیاد لزوماً دلیل بر خوب بودن نیست.

نکاتی برای خرید هوشمندانه

حالا که ابزارهای تشخیص را دارید، موقع خرید به این نکات توجه کنید:

1.  از زنبوردار بخرید، نه دلال: بهترین راه اطمینان، خرید از برندهای معتبر یا زنبوردارانی است که هویت مشخصی دارند و مکان کندوهایشان معلوم است.
2.  به برچسب دقت کنید: روی بسته‌بندی باید اطلاعات کامل، پروانه بهداشتی و تاریخ تولید درج شده باشد.
3.  فریب قیمت پایین را نخورید: تولید یک کیلو عسل طبیعی هزینه زیادی دارد. عسلی که قیمتش از قیمت شکر خام کمتر یا برابر با آن است، قطعاً نمی‌تواند طبیعی باشد.
4.  ظرف مناسب: عسل بهتر است در ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی با‌کیفیت (گرید غذایی) نگهداری شود. ظروف فلزی برای نگهداری طولانی‌مدت مناسب نیستند چون عسل خاصیت اسیدی ضعیفی دارد و ممکن است با فلز واکنش دهد.

نتیجه‌گیری

تشخیص عسل اصل از تقلبی مهارتی است که با تجربه به دست می‌آید، اما آگاهی از ویژگی‌های حسی مثل بوی گل، سوزش گلو و نحوه حل شدن در آب می‌تواند تا حد زیادی شما را از خرید محصولات بی‌کیفیت نجات دهد. فراموش نکنید که "شکرک زدن" عیب نیست بلکه نشانه‌ی افتخار عسل طبیعی است.

سلامتی شما ارزشمند است؛ پس با صرف کمی وقت و دقت بیشتر، مطمئن شوید آنچه بر سر سفره می‌برید، حاصل تلاش زنبورهای عسل است، نه کارخانه‌های تولید شکر.